رزونامه اعتماد: «نوامبر سال 2020 دنيا خبر شورانگيزي را دريافت كرد كه نخستين واكسن‌هاي كوويد 19 آماده عرضه هستند. تا اين لحظه 7.25 ميليارد دوز توسط كشورها و سازمان‌ها در سراسر دنيا پيش‌خريد شده است.»
وب‌سايت ويژوال كاپيتاليست كه كارش ترسيم حوزه‌هاي مختلف در دنياي سرمايه و سرمايه‌گذاري است، چندي پيش به سراغ رسم جدول و نمودار مربوط به كشورهاي خريدار واكسن كرونا رفت نتيجه تصويرسازي اين سايت، با اتكا به آمار و ارقام وضعيت حاكم بر بازار واكسن كرونا را به خوبي به تصوير مي‌كشد و سهم هر كشور از اين خريد و فروش تاريخي را به روشني نشان مي‌دهد. داده‌هاي مورد استفاده اين گزارش از آمار Launch and Scale Speedometer وابسته به مركز بين‌المللي نوآوري سلامت دوك و با حمايت بنياد بيل و مليندا گيتس تهيه شده.
دسته‌بندي واكسن كرونا بر اساس كشورها
هرچند كشورهاي ثروتمند اخيرا سهم‌هاي عمده‌اي از دوزهاي واكسن را خريده‌اند اما اين گزارش مي‌گويد كه هند با سفارش 1.5 ميليارد دوز، بزرگ‌ترين سهم مربوط به سفارش يك كشور را ثبت كرده است. در مقايسه با آن، امريكا 1.01 ميليارد دوز پيش‌خريد كرده است و هرچند رقمش كمتر از سفارش هند است اما بايد در نظر داشت كه جمعيت امريكا 330 ميليون نفر است و جمعيت هند 1.3 ميليارد نفر.
آن آماري كه پايه اين جدول‌سازي شده است البته آمار ثبت شده تا روز 11 دسامبر (21 آذر) است.
كوواكس، اتحاد بين‌المللي براي اطمينان از دسترسي عادلانه كشورها به واكسن كوويد 19 است. ايران هم يكي از كشورهاي عضو اين برنامه است.
منطق خريدها چيست؟
در گزارش تهيه‌شده توسط ويژوال كاپيتاليست آمده است، كشورهاي با درآمد متوسط و كم كه قدرت خريد كشورهاي ثروتمند را ندارند، براي دريافت واكسن كوويد 19 بايد به روش‌هاي ديگري متوسل شوند، روش‌هايي مانند داوطلب شدن براي ميزباني آزمايش‌هاي باليني واكسن در ازاي دريافت مقدار معيني از دوزها. توانايي هند براي خريد اين ميزان از دوزهاي واكسن هم ناشي از امضاي قراردادهاي توليد با سازندگان واكسن است.
در مجموع نگاهي به وضعيت درآمدي كشورها و ميزان پيش‌خريد واكسن نشان مي‌دهد كه بر اساس داده‌ها، كشورهاي ثروتمند حدود 54 درصد برابر با 4 ميليارد دوز از واكسني كه قرار است به بازار عرضه شود را خريده‌اند و كشورهاي با درآمد متوسط و پايين، سهمي بيشتر از 23%.
مقايسه اين عددها با توجه به جمعيت هر كشور هم نشان مي‌دهد كه كانادا به صورت ملموسي از بقيه جلوتر است و در مقايسه با ساير كشورهاي دنيا، به نسبت جمعيتش دوز بيشتري را خريده است؛ سفارش «350 ميليون دور واكسن براي جمعيتي كمي بيشتر از 38 ميليون نفر كه يعني به ازاي هر نفر 9 دوز».
كسب و كار واكسن
در حال حاضر بيشتر از 200 واكسن به سرعت در حال طي مراحل توليد و آزمايش هستند. با اين حال يكي از نكات مهم اين است كه تمامي اين نامزدهايي كه در حال پيش‌فروش هم هستند قرار نيست از مرحله آزمايش فراتر بروند. تا اينجاي كار آمار نشان مي‌دهد كه واكسن آكسفورد با بيش از 2.5 ميليارد دوز پيش‌فروش، پرهوادارترين واكسن است. اين موسسه دانشگاهي با همكاري شركت آسترازنكا قرار است به هند و امريكا از قرار هر كشور 500 ميليون دوز واكسن بدهد و 400 ميليون دوز هم به اتحاديه اروپا.
نوواوكس، دومين شركت با بيشترين فروش واكسن كوويد 19 تاكنون 1.3 ميليارد دوز را پيش‌فروش كرده. دو شركت پيشگام توليد اين واكسن يعني فايزر- بيوان‌تك و مدرنا هم تاكنون به ترتيب 10 درصد و 6 درصد كل واكسن‌هاي توليدشده‌شان را پيش‌فروش كرده‌اند.
فايز- بيوان‌تك در زمينه قيمت‌گذاري، محصولش را به قيمت 19.5 دلار بابت هر دوز مي‌فروشد. «با ارقام اخير دوزهاي فروخته‌شده توسط فايزر- بيوان‌تك، فروش اين شركت تاكنون 13 ميليارد دلار بوده است».
