سود مایع ( در لفظ انگلیسی : Caustic Soda ) که با اسامی: هیدروکسید سدیم مایع ( sodium-hydroxide ), سود سوز آور، سودا اش، کاستیک سودا، قلیا، سودای قلیا، هیدرات سدیم و سود کاستیک ,سود سوزآور یا لیمو نیز نامیده می شود. ترکیبی معدنی با فرمول شیمیایی NaOH می باشد.
مشخصات آن شامل موارد زیر است :
این ماده یک عنصر رایج در پاک کننده ها و صابون ها است.
سود مایع در دمای اتاق یک جامد سفید و بی بو است. هیدروکسید سدیم مایع بی رنگ و بدون بو است. می تواند به شدت با اسیدهای قوی و با آب واکنش نشان دهد. این ماده خورنده است. می تواند با رطوبت هوا واکنش نشان دهد و ممکن است هنگام حل شدن، گرما ایجاد کند. اگر نزدیک مواد قابل اشتعال باشد، این گرما می تواند سبب آتش سوزی شود .
سود مایع توانایی حل کردن چربی را دارد. از آن برای ساخت صابون و به عنوان یک ماده اصلی در محصولات خانگی مانند پاک کننده های تخلیه مایع استفاده می شود. هیدروکسید سدیم مایع معمولاً به شکل خالص به صورت گلوله های سفید یا محلول در آب فروخته می شود.
هیدروکسید سدیم مایع در صابون ها و مواد شوینده استفاده می شود. سود مایع به عنوان پاک کننده تخلیه برای رفع گرفتگی لوله ها نیز استفاده می شود.
حدود 56 درصد از هیدروکسید سدیم مایع تولید شده توسط صنعت استفاده می شود و 25 درصد از NaOH در صنعت کاغذ استفاده می شود.
برخی از کاربردهای دیگر عبارتند از :
در خانه، برخی از وسایل خانگی مانند صابون یا پاک کننده ها حاوی "سود مایع" هستند. بلع تصادفی یا تماس پوستی با این پاک کننده ها می تواند برای شما مضر باشد.
برخی از کارگاه های صنعتی از سود مایع استفاده می کنند. در اینجا برخی از محدودیت های قرار گرفتن در معرض NaOH در محل کار در هوا آورده شده است.
OSHA: هوابرد قانونی
حد مجاز قرار گرفتن در معرض (PEL) 2 میلی گرم بر متر مکعب به طور متوسط در یک شیفت کاری 8 ساعته است.
NIOSH: هوابرد توصیه شده است
حد قرار گرفتن در معرض (REL) 2 میلی گرم بر متر مکعب است که در هیچ زمانی نباید از آن بیشتر شود
ACGIH: مقدار حد آستانه
(TLV) 2 mg/m3 است که در هیچ زمانی نباید از آن بیشتر شود
هیدروکسید سدیم مایع یک ماده بالقوه خطرناک است. اگر به پوستتان برخورد کند، و یا اگر آن را بنوشید یا نفس بکشید، می تواند به شما آسیب برساند. خوردن یا نوشیدن هیدروکسید سدیم مایع می تواند باعث سوختگی شدید و استفراغ فوری، حالت تهوع، اسهال یا درد قفسه سینه و معده و همچنین مشکلات بلع شود.
آسیب به دهان، گلو و معده نیز سریع اتفاق میفتد. تنفس آن می تواند باعث تحریک شدید دستگاه تنفسی فوقانی همراه با سرفه، سوختگی و مشکل در تنفس شود.
اثرات مضر سود مایع به عوامل مختلفی از جمله غلظت هیدروکسید سدیم، مدت زمان قرار گرفتن در معرض آن و اینکه آیا آن را لمس کرده اید، آن را نوشیده اید یا استنشاق کرده اید بستگی دارد.
تماس با غلظت های بسیار بالای هیدروکسید سدیم مایع می تواند باعث سوختگی شدید چشم ها، پوست، سیستم گوارشی یا ریه ها شود که منجر به آسیب دائمی یا مرگ می شود. تماس طولانی یا مکرر با پوست ممکن است باعث درماتیت شود. استنشاق مکرر بخار سود مایع می تواند منجر به آسیب دائمی ریه شود.
در سال‌های 2010 تا 2011، سود مایع به عنوان یکی از ده ماده شیمیایی رایج گزارش شد. حدود 50 درصد از این نشت ها و رهاسازی ها در انبارها یا حین حمل و نقل رخ داده است. حدود 75 درصد از آنها به دلیل خطای انسانی بود.
نشت و موارد اضطراری - اگر کارمندان ملزم به تمیز کردن نشت‌ها هستند، باید به درستی آموزش دیده و مجهز شوند. استاندارد عملیات زباله های خطرناک OSHA و پاسخ اضطراری (29 CFR 1910.120) ممکن است اعمال شود.
اگر سدیم هیدروکسید مایع ریخت یا نشت کرد، مراحل زیر را انجام دهید:
هیدروکسید سدیم مایع با اسیدهای قوی (کلریدریک، سولفوریک یا نیتریک)، آب و رطوبت واکنش می دهد و به سرعت گرما را آزاد می کند.
سود مایع با فلزات (آلومینیوم، سرب، قلع یا روی) واکنش داده و گاز هیدروژن قابل اشتعال و انفجاری تشکیل می دهد.
سود مایع می تواند نمک های حساس به شوک را در تماس با ترکیبات حاوی نیتروژن تشکیل دهد.
هیدروکسید سدیم مایع با عوامل اکسید کننده، حلال های کلردار، آمونیاک و مواد آلی سازگار نیست.
در ظروف اصلی و محکم بسته و در مکانی خنک و دارای تهویه مناسب و دور از آب و رطوبت نگهداری شود.
سود مایع می تواند به آهن، مس، پلاستیک، لاستیک و پوشش ها حمله کند.
کاستیک سودا یا سود سوزآور یک ماده شیمیایی پرکاربرد و مهم در دنیای صنعتی است. تولید سود مایع به قدری در بخش صنعتی اهمیت دارد که یکی از عوامل تولید در کشورهای مختلف تولید سود سوزآور در آنهاست.
سالانه میلیون ها تن سود مایع و سود سوزآور جامد در جهان تولید می شود و بیشتر آنها از کشورهای پیشرفته صنعتی مانند آمریکا، چین و کشورهای اروپایی است. تولیدکنندگان سود مایع عظیمی مانند Dow، PPG، Eurocler و Ke در جهان وجود دارند که مقدار زیادی سود سوزآور تولید می کنند.
سود مایع در ایران نیز تولید می شود. تولیدکنندگان سود مایع در ایران علاوه بر تامین نیاز داخلی، این محصول را به کشورهای همسایه صادر می کنند. با این حال، تقاضای داخلی برای سود سوزآور بیشتر از تولید آن است.
به عبارت دیگر، عرضه سود سوزآور کمتر از تقاضا است. در نتیجه بخش بزرگی از تولید سود مایع ایران از طریق بورس کالا به خریداران عرضه می شود تا تنها صنایعی که مجوز استفاده از آن را دارند می توانند این محصول را خریداری کنند.
تولیدکنندگان کوچک و بزرگ سود مایع در ایران این محصول را تولید می کنند. در این میان بزرگترین تولیدکننده سود مایع پتروشیمی اروند است.
سود مایع پتروشیمی اروند (سود مایع بندر امام) حدود 80 درصد نیاز داخلی کشور به این محصول را تامین می کند. پتروشیمی بندرامام مجتمع بسیار بزرگی در جنوب کشور است که مقادیر زیادی سود سوزآور و سایر فرآورده های شیمیایی تولید می کند که سال هاست مورد استفاده گسترده قرار گرفته است.
البته این مجموعه توسط دولت مدیریت می شود و سود مایع تولید شده در آن از طریق مبادله کالا به خریداران عرضه می شود.
سود نقدی پتروشیمی های دولتی ایران از طریق انتقال ارز به فروش می رسد. به این ترتیب مصرف کنندگان بر اساس میزان تولید محصولات خود، سهم معینی از سود نقدی را از طریق نقل و انتقالات مبادله ای به دست می آورند.
اما اگر به سود سوزآور بیشتری نیاز دارند، باید آن را از بازار آزاد تهیه کنند. البته خرید سود مایع از بورس برای مصرف کنندگانی که حواله ندارند امکان پذیر نخواهد بود و باید سود سوزآور مورد نیاز را از دارندگان این حواله ها تهیه کنند.
سایر مقالات پربازدید:
اتانول آمین چیست و کاربردهای آن کدامند ؟
آب مقطر چیست؟مزایا,کاربردها و ...
پلی وینیل الکل و اطلاعات کاملی از این ماده
اسید استیک چیست ؟
بوراکس چیست؟کاربردهای آن کدامند؟
پلی وینیل کلراید و اطلاعات جامعی از این ماده
زایلین مخلوط ( زایلول )
محلول بافر (Buffer) چیست؟
رقیق سازی محلول های غلیظ آزمایشگاهی - دستورالعمل محلول سازی
معرفی محلول استاندارد و کاربردهای این ماده
منبع:
| https://bit.ly/2YsFyAg | https://b2n.ir/z63536 | https://cutt.ly/STqGQgN |
| yun.ir/r7925 | shorturl.at/uxA56 | https://tinyurl.com/53dfsh6t |
