سود مایع چیست و کاربردهای آن و تولیدکنندگان آن کدامند ؟

سود مایع (هیدروکسید سدیم مایع) از جمله مواد صنعتی مورد نیاز بسیاری از صنایع موجود در بازار می باشد.به شدت در آب انحلال پذیر بوده و به راحتی رطوبت و کربن دی اکسید موجود در هوا را جذب می کند.

1555 بازدید / يكشنبه 16 آبان 1400 / دسته بندی : مقالات

هیدروکسید سدیم مایع (NaOH) چیست؟

سود مایع ( در لفظ انگلیسی : Caustic Soda ) که با اسامی: هیدروکسید سدیم مایع ( sodium-hydroxide ), سود سوز آور، سودا اش، کاستیک سودا،  قلیا، سودای قلیا، هیدرات سدیم و سود کاستیک ,سود سوزآور یا لیمو نیز نامیده می شود. ترکیبی معدنی با فرمول شیمیایی NaOH می باشد.  

 

مشخصات آن شامل موارد زیر است : 

  • جرم مولی : ۹۹۷/۳۹ گرم بر مول
  • چگالی سود مایع : ۱۳/۲ گرم بر سانتی متر مکعب
  • نقطه ذوب : ۳۱۸ درجه سانتیگراد
  • نقطه جوش : ۱۳۸۸ درجه سانتیگراد

این ماده یک عنصر رایج در پاک کننده ها و صابون ها است.

سود مایع در دمای اتاق یک جامد سفید و بی بو است. هیدروکسید سدیم مایع بی رنگ و بدون بو است. می تواند به شدت با اسیدهای قوی و با آب واکنش نشان دهد. این ماده خورنده است. می تواند با رطوبت هوا واکنش نشان دهد و ممکن است هنگام حل شدن، گرما ایجاد کند. اگر نزدیک مواد قابل اشتعال باشد، این گرما می تواند سبب آتش سوزی شود .

سود مایع توانایی حل کردن چربی را دارد. از آن برای ساخت صابون و به عنوان یک ماده اصلی در محصولات خانگی مانند پاک کننده های تخلیه مایع استفاده می شود. هیدروکسید سدیم مایع معمولاً به شکل خالص به صورت گلوله های سفید یا محلول در آب فروخته می شود.

 

کاربردهای سود مایع یا هیدروکسید سدیم مایع چیست؟

 

کاربردهای سود مایع - افراکم

 

هیدروکسید سدیم مایع در صابون ها و مواد شوینده استفاده می شود. سود مایع به عنوان پاک کننده تخلیه برای رفع گرفتگی لوله ها نیز استفاده می شود.

حدود 56 درصد از هیدروکسید سدیم مایع تولید شده توسط صنعت استفاده می شود و 25 درصد از NaOH در صنعت کاغذ استفاده می شود.

برخی از کاربردهای دیگر عبارتند از :

  • تولید سلول سوختی
  • برای درمان مواد غذایی
  • حذف پوست از سبزیجات برای کنسرو کردن
  • سفید کننده
  • پاک کننده تخلیه
  • پاک کننده اجاق گاز
  • صابون
  • مواد شوینده
  • ساخت کاغذ
  • بازیافت کاغذ
  • پردازش سنگ معدن آلومینیوم
  • پوشش اکسید
  • پردازش پارچه پنبه
  • داروهای ضد انعقاد برای جلوگیری از لخته شدن خون
  • داروهای کاهش دهنده کلسترول
  • و آب درمانی.

 

چگونه ممکن است در معرض هیدروکسید سدیم مایع قرار بگیرید؟

 

در معرض سود مایع - افراکم

 

در خانه، برخی از وسایل خانگی مانند صابون یا پاک کننده ها حاوی "سود مایع" هستند. بلع تصادفی یا تماس پوستی با این پاک کننده ها می تواند برای شما مضر باشد.
برخی از کارگاه های صنعتی از سود مایع استفاده می کنند. در اینجا برخی از محدودیت های قرار گرفتن در معرض NaOH در محل کار در هوا آورده شده است.

 

محدودیت های قرار گرفتن در معرض هوا در محل کار:

OSHA: هوابرد قانونی

حد مجاز قرار گرفتن در معرض (PEL) 2 میلی گرم بر متر مکعب به طور متوسط در یک شیفت کاری 8 ساعته است.

 

NIOSH: هوابرد توصیه شده است

حد قرار گرفتن در معرض (REL) 2 میلی گرم بر متر مکعب است که در هیچ زمانی نباید از آن بیشتر شود

 

ACGIH: مقدار حد آستانه

(TLV) 2 mg/m3 است که در هیچ زمانی نباید از آن بیشتر شود

 

چگونه می توانید خانواده خود را از قرار گرفتن در معرض محافظت کنید؟

  • تمام اقدامات احتیاطی و دستورالعمل های روی برچسب محصول را رعایت کنید.
  • محصولات پاک کننده را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
  • محصولات پاک کننده را در بسته بندی اصلی خود نگهداری کنید.
  • هنگام استفاده از محصولات حاوی غلظت بالای NaOH از دستکش لاتکس یا نیتریل استفاده کنید.
  • برای محافظت از پوستتان، لباس آستین‌ بلند و شلوار بپوشید که توسط "هیدروکسید سدیم مایع" تخریب یا خراب نشود. اگر لباس‌ها خیس شدند، آن‌ها را با احتیاط بیرون بیاورید تا از پخش شدن سود مایع روی پوست خود جلوگیری کنید.

 

اثرات مضر بالقوه قرار گرفتن در معرض هیدروکسید سدیم مایع چیست؟

 

اثرات معرض سود مایع - افراکم

 

هیدروکسید سدیم مایع یک ماده بالقوه خطرناک است. اگر به پوستتان برخورد کند، و یا اگر آن را بنوشید یا نفس بکشید، می تواند به شما آسیب برساند. خوردن یا نوشیدن هیدروکسید سدیم مایع می تواند باعث سوختگی شدید و استفراغ فوری، حالت تهوع، اسهال یا درد قفسه سینه و معده و همچنین مشکلات بلع شود.

آسیب به دهان، گلو و معده نیز سریع اتفاق میفتد. تنفس آن می تواند باعث تحریک شدید دستگاه تنفسی فوقانی همراه با سرفه، سوختگی و مشکل در تنفس شود.

اثرات مضر سود مایع به عوامل مختلفی از جمله غلظت هیدروکسید سدیم، مدت زمان قرار گرفتن در معرض آن و اینکه آیا آن را لمس کرده اید، آن را نوشیده اید یا استنشاق کرده اید بستگی دارد.

تماس با غلظت های بسیار بالای هیدروکسید سدیم مایع می تواند باعث سوختگی شدید چشم ها، پوست، سیستم گوارشی یا ریه ها شود که منجر به آسیب دائمی یا مرگ می شود. تماس طولانی یا مکرر با پوست ممکن است باعث درماتیت شود. استنشاق مکرر بخار سود مایع می تواند منجر به آسیب دائمی ریه شود.

 

در صورت تماس با چشم :

  • چشم ها را به مدت 30 دقیقه با آب بشویید.
  • پلک های بالا و پایین را بلند کنید.
  • لنزهای تماسی را بردارید.

 

در صورت تماس پوستی :

  • لباس های آلوده را بردارید.
  • به مدت 15 دقیقه با آب بشویید.

 

در صورت استنشاق : 

  • اگر انجام آن برای شما بی خطر است، فرد را از قرار گرفتن در معرض قرار دهید.
  • اگر فرد پاسخگو نیست و به طور طبیعی نفس نمی کشد، CPR را شروع کنید.

 

در صورت تماس گوارشی:

  • فرد را وادار به استفراغ نکنید.
  • هرگز چیزی را از طریق دهان به فرد بیهوش ندهید.
  • اگر فرد کاملا هوشیار است و مشکل تنفسی ندارد، به او یک فنجان آب بدهید تا سدیم هیدروکسید رقیق شود.


حوادث هیدروکسید سدیم مایع

در سال‌های 2010 تا 2011، سود مایع به عنوان یکی از ده ماده شیمیایی رایج گزارش شد. حدود 50 درصد از این نشت ها و رهاسازی ها در انبارها یا حین حمل و نقل رخ داده است. حدود 75 درصد از آنها به دلیل خطای انسانی بود.

 

حمل و نقل و انبار

نشت و موارد اضطراری - اگر کارمندان ملزم به تمیز کردن نشت‌ها هستند، باید به درستی آموزش دیده و مجهز شوند. استاندارد عملیات زباله های خطرناک OSHA و پاسخ اضطراری (29 CFR 1910.120) ممکن است اعمال شود.

 

اگر سدیم هیدروکسید مایع ریخت یا نشت کرد، مراحل زیر را انجام دهید:

  • پرسنل را تخلیه کنید و ورودی را ایمن و کنترل کنید
  • تمام منابع اشتعال را از بین ببرید.
  • برای هیدروکسید سدیم در محلول، مایعات را در ماسه خشک، زمین یا مواد مشابه جذب کنید و برای دفع در ظروف در بسته قرار دهید.
  • مواد جامد را به راحت ترین و ایمن ترین روش جمع آوری کنید و در ظروف در بسته برای دفع قرار دهید.
  • برای تمیز کردن NaOH از آب یا هر روش مرطوب استفاده نکنید.
  • پس از اتمام پاکسازی، ناحیه را تهویه و شستشو دهید.
  • از شستشو در فاضلاب خودداری کنید.
  • ممکن است لازم باشد که سود مایع را به عنوان یک زباله خطرناک نگهداری و دفع کنید.

هیدروکسید سدیم مایع با اسیدهای قوی (کلریدریک، سولفوریک یا نیتریک)، آب و رطوبت واکنش می دهد و به سرعت گرما را آزاد می کند.

سود مایع با فلزات (آلومینیوم، سرب، قلع یا روی) واکنش داده و گاز هیدروژن قابل اشتعال و انفجاری تشکیل می دهد.

سود مایع می تواند نمک های حساس به شوک را در تماس با ترکیبات حاوی نیتروژن تشکیل دهد.

هیدروکسید سدیم مایع با عوامل اکسید کننده، حلال های کلردار، آمونیاک و مواد آلی سازگار نیست.

در ظروف اصلی و محکم بسته و در مکانی خنک و دارای تهویه مناسب و دور از آب و رطوبت نگهداری شود.

سود مایع  می تواند به آهن، مس، پلاستیک، لاستیک و پوشش ها حمله کند.

 

تولید کنندگان سود مایع - افراکم

 

تولید کننده سود مایع

کاستیک سودا یا سود سوزآور یک ماده شیمیایی پرکاربرد و مهم در دنیای صنعتی است. تولید سود مایع به قدری در بخش صنعتی اهمیت دارد که یکی از عوامل تولید در کشورهای مختلف تولید سود سوزآور در آنهاست.

سالانه میلیون ها تن سود مایع و سود سوزآور جامد در جهان تولید می شود و بیشتر آنها از کشورهای پیشرفته صنعتی مانند آمریکا، چین و کشورهای اروپایی است. تولیدکنندگان سود مایع عظیمی مانند Dow، PPG، Eurocler و Ke در جهان وجود دارند که مقدار زیادی سود سوزآور تولید می کنند.

سود مایع در ایران نیز تولید می شود. تولیدکنندگان سود مایع در ایران علاوه بر تامین نیاز داخلی، این محصول را به کشورهای همسایه صادر می کنند. با این حال، تقاضای داخلی برای سود سوزآور بیشتر از تولید آن است.

به عبارت دیگر، عرضه سود سوزآور کمتر از تقاضا است. در نتیجه بخش بزرگی از تولید سود مایع ایران از طریق بورس کالا به خریداران عرضه می شود تا تنها صنایعی که مجوز استفاده از آن را دارند می توانند این محصول را خریداری کنند.

 

بزرگترین تولید کننده سود سوزآور در ایران

تولیدکنندگان کوچک و بزرگ سود مایع در ایران این محصول را تولید می کنند. در این میان بزرگترین تولیدکننده سود مایع پتروشیمی اروند است.

سود مایع پتروشیمی اروند (سود مایع بندر امام) حدود 80 درصد نیاز داخلی کشور به این محصول را تامین می کند. پتروشیمی بندرامام مجتمع بسیار بزرگی در جنوب کشور است که مقادیر زیادی سود سوزآور و سایر فرآورده های شیمیایی تولید می کند که سال هاست مورد استفاده گسترده قرار گرفته است.

البته این مجموعه توسط دولت مدیریت می شود و سود مایع تولید شده در آن از طریق مبادله کالا به خریداران عرضه می شود.

سود نقدی پتروشیمی های دولتی ایران از طریق انتقال ارز به فروش می رسد. به این ترتیب مصرف کنندگان بر اساس میزان تولید محصولات خود، سهم معینی از سود نقدی را از طریق نقل و انتقالات مبادله ای به دست می آورند.

اما اگر به سود سوزآور بیشتری نیاز دارند، باید آن را از بازار آزاد تهیه کنند. البته خرید سود مایع از بورس برای مصرف کنندگانی که حواله ندارند امکان پذیر نخواهد بود و باید سود سوزآور مورد نیاز را از دارندگان این حواله ها تهیه کنند.

 

سایر مقالات پربازدید:

اتانول آمین چیست و کاربردهای آن کدامند ؟

میکروپیپت یا سمپلر چیست ؟

آب مقطر چیست؟مزایا,کاربردها و ...

پلی وینیل الکل و اطلاعات کاملی از این ماده

بیسفنول آ

اسید استیک چیست ؟

بوراکس چیست؟کاربردهای آن کدامند؟

پلی وینیل کلراید و اطلاعات جامعی از این ماده

زایلین مخلوط ( زایلول )

محلول بافر (Buffer) چیست؟

صفر تا صد اسید استئاریک

رقیق سازی محلول های غلیظ آزمایشگاهی - دستورالعمل محلول سازی

معرفی محلول استاندارد و کاربردهای این ماده

پلی یورتان ترموپلاستیک TPU

 

منبع:

https://www.tn.gov

 

https://bit.ly/2YsFyAghttps://b2n.ir/z63536https://cutt.ly/STqGQgN
yun.ir/r7925shorturl.at/uxA56https://tinyurl.com/53dfsh6t